Ontmoeting met stropers werd leeuwenonderzoeker bijna fataal

Geheel zonder gevaar is het werk niet. Niet vanwege de leeuwen, maar vanwege de mensen die op de dieren jagen. Hans liep 20 jaar geleden in een hinderlaag van stropers toen hij in het veld aan het werk was. "Ik ben toen samen met mijn vrouw beschoten door stropers en dat is tragisch geweest. Mijn chauffeur is daarbij omgekomen en mijn vrouw is zwaargewond geraakt. Ik heb het stuur overgenomen en we moesten toen nog vijf uur rijden naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, dat was traumatisch."

De stropers waren olifantenjagers die op zoek waren naar ivoor, maar er wordt ook nog steeds op leeuwen gejaagd voor bijvoorbeeld hun huid. "Het stropen van leeuwen is echt een probleem. De komende jaren moet er heel veel gebeuren om te voorkomen dat de leeuw in Afrika uitsterft", legt Hans uit.

Zijn passie voor de leeuw ontstond tientallen jaren geleden tijdens een veldonderzoek dat hij deed in Afrika. Hans coördineerde een onderzoeksprogramma in Kameroen. "We keken naar de conflicten tussen leeuwen en lokale veehouders. Daar waren veel problemen van leeuwen die het nationaal park uitliepen en vee doodden." Om een goed beeld te krijgen van leeuwen heeft hij de dieren daar gezenderd: "Zo konden we kijken waar ze het park uitgingen en waar conflicten ontstonden."

Hans heeft dit in de afgelopen jaren bij zo'n vijftig probleemleeuwen gedaan: "Het is een grote ingreep en gebeurt via een uitgebreid protocol waarbij de leeuw eerst wordt verdoofd en drie jaar een halsband krijgt. We hopen met ons onderzoek een bijdrage te leveren aan een oplossing en dus ook het kunnen voorkomen van het conflict." Dat kan volgens Hans op meerdere manieren. Zodra de leeuw goed in beeld is, kunnen veehouders gewaarschuwd worden of kunnen de leeuwen teruggedreven worden naar het park.

Het leeuwenonderzoek van Hans heeft per toeval ook een belangrijke bijdrage geleverd aan het onderzoek naar de wolf in Nederland. "Een student van mij zou naar Kenia gaan om daar onderzoek te doen naar leeuwendiëten, maar vanwege corona ging dit niet en moesten we op zoek naar een alternatief. We hebben contact gelegd met de Zoogdiervereniging en hebben toen het onderzoek gedaan naar wolvendrollen op de Veluwe. Daar hebben we een rapport over afgeleverd.

Op basis van dat rapport is er een landelijk onderzoek gestart. Het doel daarvan is erachter komen wat de wolf eet. De resultaten worden begin dit jaar bekendgemaakt, maar Hans geeft vast een tipje van de sluier: "Daarin kun je bijvoorbeeld al wel zien dat er grote verschillen zijn tussen Gelderland en Drenthe."

De 72-jarige hoogleraar is nog niet van plan om te stoppen met zijn werkzaamheden. Hij begeleidt nog steeds studenten aan de universiteit in Antwerpen en Leiden en is ook nog actief binnen zijn eigen Stichting Leo. Alhoewel hij dat laatste wel wil afbouwen vanwege een andere passie: "Ik wil me meer gaan richten op Europese natuurbescherming."